Fiil

İş, oluş, hareket ve durum bildiren sözcüklere fiil denir.

Haber kipleri

Haber kipleri için, oluşun veya hareketin zaman ve şahsa bağlı olarak meydana geldiğini bildiren kiplerdir. Bunlara bildirme kipleri de denir.

Belirli (-di'li) Geçmiş Zaman Kipi

Eylemin sözün söylendiği andan, önceden yapıldığını, söyleyeni kesin inancıyla tam olarak anlatır:

Fiillerde bulunan "-di, -du, -dü, -tu" ekleri -di'li geçmiş zamanı belirtirler.

→ Öğretmenimiz sınıfa geldi.

Biz onları çok sevdik

Belirsiz (-miş'li) Geçmiş Zaman Kipi

Eylemlerin sözden önce yapıldığını bildirir ancak, kesinlik olmayabilir. Söyleyen kendisi tanık olmamış, başkasından işitmiştir.

Fiillerde bulunan "-muş, -mış, -miş, -müş, ekleri -miş'li geçmiş zamanı belirtirler.

→ Okul bahçesinde üç tur koşmuş.

Kurtuluş Savaşı'nda milyonlarca insan ölmüş.

Gelecek Zaman Kipi

Eylem ile anlatımdan sonra yapılacağını bildiren zamandır

Seyhan maça gidecek. Gelecek zaman kipinin ses uyumuna göre

"-acak, -ecek" tır Yarın size geleceğim.

Şimdiki Zaman Kipi

Eylem ile anlatımın birlikte olduğunu bildiren zamandır

Ders çalışıyorum.

Alış veriş yapıyorum.

Geniş Zaman Kipi

Eylem her zaman yapılabileceğini bildiren zamandır

Akşamları trene binerim.

Her gece oyun oynarım.

Geniş zaman kipinin ekleri "-ar, -er, -r" dir.

Dilek Kipleri

Bir eylemin yapılması ya da bir oluşun harekatın bildirimi anlatan kiplerdir. Dörde ayrılır.

Gereklilik Kipi

Bir iş, oluş veya hareketin oldugunu bildirir. Ekleri ses uyumuna göre "-meli, -malı" dır.

Haftada bir kitap okumalıyım

Onu bulmalısın.

Sınavdan iyi not aldım

Sınava iyi çalıştım

İstek Kipi

Bir iş, oluş veya hareketin yapılmasının, olmasının istendiğini belirten kiptir. Ekleri ses uyumuna göre "-e, -a" dır

Şimdi affını yazayım.

Şu konuyu öğreneyim

Buradaki e harfi istek kipidir.

• öğren-e-yim
• öğren-e-sin
• öğren
• öğren-e-lim
• öğren-e-siniz
• öğren-e-ler

Şart Kipi

Bir dilek ve şartın anlamı bulunmaktadır. İş veya oluşun, hareketin meydan gelmesi bir şarta bağlıdır. Ekleri ses uyumuna göre "-se, -sa" dır.

Bir düşünün,zenciler misillemeye karar verirseler..

Eylemin yapılması dileğini bildirir:

Fırından iki ekmek alsanız da gelseniz.

Şart olan kiplerdir:

Bu konuyu öğrensem başarılı olurum.

Emir Kipi [değiştir]

Bir iş, oluş veya hareketin olmasını, yapılmasını veya yapılmamasını emretmek için kullanılır.

Bir bardak su ver. Kapıyı kapatın.